Vilim Frančić

Vilim Frančić (Daruvar 1896 – Kraków 1978) Hrvat koji je živio u Poljskoj. U  međuratnom razdoblju radi u školstvu u Krakovu, Proszowicama i Šleziji (Chorzowu, tada Królewska Huta, i Katowicama). Godine 1938. seli se za stalno u Krakov. Doktorat i habilitaciju je stekao na Jagelonskom sveučilištu u Krakovu; učitelj, ravnatelj nekoliko škola, tajnik Poljsko-Jugoslavenskog društva u Katowicama. Odigrao je važnu ulogu u poljsko-hrvatskim i hrvatsko-poljskim vezama. U međuratnom razdoblju za Ministarstvo religijskih konfesija i javne prosvjete pripremio je projekt izučavanja u gimnaziji srpsko-hrvatskog jezika kao drugog fakultativnog stranog jezika, istodobno je vodio tečaj srpsko-hrvatskog jezika u okviru djelatnosti Poljsko-Jugoslavenskog društva u Katowicama te je prije svega bio lektor na Jagelonskom sveučilištu. Organizirao je putovanja poljskih učenika, studenata, učitelja i simpatizera Jugoslavije na Balkan te je pripremao slična putovanja u Poljsku delegacijama iz Jugoslavije (među ostalim je bio jedan od glavnih organizatora posjete Julije Benešića u Krakovu 1948. u vezi s dodjelom titule doktora honoris causa na Jagelonskom sveučilištu). Nije bio u prvom planu, ali odigrao je puno veću ulogu u kulturnim vezama nego bi se moglo zaključiti na temelju bibliografskih podataka. Kao prvo u razdoblju u kojem najviše objavljuje izlazi jako malo drugih tekstova, kao drugo organizirao je puno događaja i projekata koji su upoznavali poljsku javnost s pojedinim dijelovima Jugoslavije. Prevodio je, pisao recenzije, prikaze, reportaže, bio je novinski dopisnik. U novinama “Dziennik Polski” uređivao je dodatak “Sprawy Słowiańskie”. Ovaj trenutak opisuje S. W. Balicki, konstatirajući da je “uređivanje kolumne preuzeo [od Henryka Batowskog] pedagog i znanstvenik Vilim Frančić s bajnim smislom i vještinom za novinarstvo” (S. W. Balicki, Ludzie „Dziennika Polskiegowidziani wczoraj i zapamiętani dziś. „Zeszyty Prasoznawcze”, 1964, nr 3, s. 48.). Vrhunac aktivnosti u polju kulturnih veza pripada na 1920-te i prve tri godine poslije 2. svjetskog rata, do Rezolucije Informbiroa. Frančića 1930-tih zaokuplja funkcija ravnatelja Državne gimnazije u Katowicama te poslije 2. svjetskog rata, nakon normalizacije odnosa, od polovice 1950-tih posvećuje se znanstvenoj djelatnosti i radu na Jagelonskom sveučilištu.

Opširan članak o Vilimu Frančiću napisao je hrvatski povjesničar Slaven Kale. Kale Slaven: Slavist Vilim Frančić. „Književna smotra“ 2015, br. 178 (4), s. 101-110. CZYTAJ / POBIERZ

O Vilimu Frančiću mnoge informacije nalaze se na stranicama Jagelonskog sveučilišta (profesor Barbara Oczkowa autorica je biografske bilješke) te u Internetowom Proszowskom Kuriru (tekst je napisao Andrzej Solarz).

Prijevodi

1922

Andrić, Ivo: Proza poetycka. Czerwone Listy. Ponad zwycięstwami. Tłum. V. Frančić. IKC 1922, nr 48, s. 3.

Lovrić, Božo: Tęsknota za zbawcą. Tłum. V. Frančić. IKC 1922, nr 48, s. 2; „Kultura Słowiańska” 1925, nr 10/11, s. 18.

Matoš, Antun Gustav: Cień. Tłum. V. Frančić. IKC 1922, nr 48, s. 2-3. „Kurier Lwowski” 1922, nr 56, s. 4, dod. „Tydzień Literacki”.

Nazor, Vladimir: Modlitwa. Tłum. V. Frančić., „Kurier Lwowski” 1922, nr 56, s. 3; dod.” Tydzień Literacki”, „Kultura Słowiańska” 1925, nr 10, s. 19; „Kurier Literacko-Naukowy” 1925, nr 89, s. 17.

1924

Bartulović, Niko: Proza poetycka (fragmenty). „Kultura Słowiańska” 1924, nr 5, s. 4-9; „Nowa Reforma” 1924, nr 115, s. 1; nr 116, s. 1.

1925

Benešić, Julije: Litania. Tłum. V. Frančić. „Kultura Słowiańska” 1925, nr 10/11, s. 17.

Krklec, Gustav: Nowy żywot. Tłum. V. Frančić. „Kultura Słowiańska” 1925, nr 10/11, s. 18; „Kurier Literacko-Naukowy” 1925, nr 89, s. 18.

Lovrić, Božo: Bunt, Tłum. V. Francić. „Kurier Literacko-Naukowy” 1925, nr 89, s. 17-18. „Kultura Słowiańska” 1925, nr 10/11, s. 18; “Przegląd Jugosłowiański” 1935, nr 12, s. 2.

Lovrić, Božo: Tęsknota za zbawcą. Tłum. V. Frančić. IKC 1922, nr 48, s. 2; „Kultura Słowiańska” 1925, nr 10/11, s. 18.

Lovrić, Božo: Wid. Tłum. V. Frančić. „Kultura Słowiańska” 1925, nr 10/11, s. 18; „Kurier Literacko-Naukowy” 1925, nr. 89, s. 17.

Nazor, Vladimir: Modlitwa. Tłum. V. Frančić., „Kurier Lwowski” 1922, nr 56, s. 3; dod.” Tydzień Literacki”, „Kultura Słowiańska” 1925, nr 10, s. 19; „Kurier Literacko-Naukowy” 1925, nr 89, s. 17.

1946

Nazor, Vladimir: Tito / Titov naprijed. Tłum. V. Frančić. „Życie Słowiańskie” 1946, nr 1, s. 21–23; także w: „Dziennik Ludowy” 1946, nr 76, s. 3. [Poezja]

1947

Andrić, Ivo: Trawnicka kronika / Travnička kronika. Tłum. V. Frančić. „Dziennik Literacki” [dodatek do „Dziennika Polskiego”] 1947, nr 1, s. 2.

Cesarec, August: W katakumbie. Tłum. V. Frančić. „Głos Robotnika” 1947, nr 296, s. 4 także w: „Naprzód” 1947, nr 296, s. 4. [Poezja].

Nazor, Vladimir: Smok w bunkrze / Zmaj u bunkeru. Tłum. V. Frančić. „Życie Słowiańskie” 1947, nr 10, s. 340–341. [Poezja]

Tekstovi o književnosti i kulturi

1919

Frančić, Vilim: Z Zagrzebia. „Nowa Reforma” 1919, nr 426.

1922

Frančić, Vilim: Najnowsza poezja jugosłowiańska. „Kurier Lwowski” 1922, nr 49, s. 3; nr 56, s. 3–4.

Frančić, Vilim: Prof. Julije Benešić (tłumacz dziel polskich). „Życie Teatralne” 1922, z. 11, s. 6–7.

Frančić, Vilim: O współczesnym dramacie jugosłowiańskim. „ Życie Teatralne” 1922, nr 11, s. 9.

Frančić, Vilim: Książki o Jugosławii. „Nowa Reforma” 1922, nr 181, s. 4. (nt. Milan Begović, Dunja u kovčegu)

Frančić, Vilim: Przed premierą „O skibę” Kosora. „Gazeta Poranna” 1922, nr 6326, s. 3–4.

Frančić, Vilim: Dramat jugosłowiański „O skibę” na scenie lwowskiej. „Tygodnik Ilustrowany” 1922, nr 15, s. 237–238.

1923

Frančić, Vilim: Vatroslav Jagić. „Nowa Reforma” 1923, nr 166, 167.? „Gazeta Bydgoska” 1923, nr 189, s. 2.

1925

Frančić, Vilim: Błękitnym szlakiem argonautów ideałów. O duchu najnowszej poezji jugosłowiańskiej słów kilkoro. „Kurier Literacko-Naukowy” 1925, nr 8, s. 15.

Frančić, Vilim: O dramacie Ivona Vojnowića. „Kultura Słowiańska” 1925, nr 10/11, s. 6-7.

1927

Frančić, Vilim: Gaspar Dubrownicki – Ivo Vojnović (W 70 rocznicę urodzin). „ Kurier Literacko-Naukowy” 1927, nr 30, s. 2.

Frančić, Vilim: O dramacie Vojnovicia. (W 70 rocznicę urodzin). „Gazeta Literacka” 1927, nr 15, s. 2.

1928

Frančić, Vilim: Serbsko-chorwacka poezja „najmłodszych”. „Kurier Literacko-Naukowy” 1928, nr 49, s. 2.

Frančić, Vilim: Gdy się tęsknoty pokoleń urzeczywistniają… „Kurier Literacko-Naukowy” 1928, nr 49, s. 2–3.

Frančić, Vilim: Z literatury jugosłowiańskiej. „Głos Literacki” 1928, nr 2, s. 2.

1931

Frančić, Vilim: Prof. J. Benešić, pionier kultury polskiej w Jugosławii. „Kurier Literacko-Naukowy” 1931, nr 2, s. 5–6.

1935

Frančić, Vilim: Matka Jugowiczów. IKC 1935, nr 47, s. 14.???

1946

Frančić, Vilim: Jugosłowiańskie czasopisma literackie. „Dziennik Polski” 1946, nr 127, s. 11. [Przede wszystkim Serbia; krótko o M. Krležy i zagrzebskiej „Republice”].

Frančić, Vilim: Serbowie i Chorwaci. „Dziennik Polski” 1946, nr 78, s. 3. [Na podstawie wykładu V. Nazora wygłoszonego na Uniwersytecie Kolarca w Belgradzie]

Frančić, Vilim: Julije Benešić – wierny przyjaciel Polski. „Dziennik Polski” 1946, nr 114, s. 5.

Frančić, Vilim: Pieśń o iliryjskiej Sparcie. „Dziennik Polski” 1946, nr 328, s. 4. [nt. Śmierci Smail-age Čengicia]

1947

Frančić, Vilim: Stulecie serbsko-chorwackiego języka literackiego. „Życie Słowiańskie” 1947, nr 12, s. 433–436.

Frančić, Vilim: Współczesna literatura jugosłowiańska. „Dziennik Literacki” [dodatek do „Dziennika Polskiego”] 1947, nr 1, s. 3. [Sytuacja w literaturze w czasie wojny i po wojnie, V.E. Car, A. Cesarec, I. Goran-Kovačić, M. Krleža, V. Nazor]

Frančić, Vilim: Poeta słońca i mocy narodowej. „Dziennik Literacki” 1947, nr 8, s. 3.

1948

Frančić, Vilim: Prof. Julije Benešić doktorem honorowym UJ. „Dziennik Polski” 1948, nr 159, s. 6.

Frančić, Vilim: Prof. Julije Benešić w Polsce. „Dziennik Polski” 1948, nr 157, s. 6.

1949

Frančić, Vilim: Adam Mickiewicz w chorwackich i serbskich przekładach. „Pamiętnik Słowiański” 1949, T. 1, s. 129–147.

1951

Frančić, Vilim: Poezje Słowackiego w chorwackich i serbskich przekładach. „Pamiętnik Słowiański” 1951, t. 2, s. 127–154.

1952

Frančić, Vilim: A. Fredro na scenie zagrzebskiej. „Pamiętnik Słowiański” 1952, T. 3, s. 186–194.

1957

Frančić, Vilim: Przyjaciel wypróbowany. „Tygodnik Powszechny” 1957, nr 51, s. 5 i 8.

1958

Frančić, Vilim: O pracach gramatycznych i słownikarskich J. Benešicia. „Pamiętnik Słowiański” 1958 [1959], T 8, s. 133–139.

Frančić, Vilim: Bibliografia przekładów Julija Beneszicia z literatury polskiej. „Pamiętnik Słowiański” 1958 [1959], T. 8, s. 181–188.

Frančić, Vilim: O pracach gramatycznych i słownikarskich J. Benešicia. „Pamiętnik Słowiański” 1958 [1959], T. 8, s. 133–139.