Ivo Pogorelić (1958, Beograd), hrvatski pianist. Poznat u Poljskoj po svom nastupu na X. Međunarodnom Chopinovom pijanističkom natjecanju 1980 g. u Varšavi. Iako se nije plasirao u finale natjecanja, postao je omiljenik publike. Janusz Ekiert u knjizi Chopin wiecznie poszukiwany (Chopin vječno tražen) u poglavlju Zbuntowani (Buntovnici) piše o stilu ponašanja, sviranja Pogorelića, njegovim nastupima i atmosferi koja ih je pratila:
“W Warszawie bulwersował śmiałością wyobraźni, rozsypywał w gruzy niektóre kanony piękna, zwłaszcza w zakresie tempa i dynamiki, niektóre utwory grał nieznośnie wolno albo stosował piano tam, gdzie miało być forte i odwrotnie. Wybuchowy i krzyczący ekspresjonizm jego interpretacji w jednym czy dwu utworach Chopina nie mieścił się w uznanych kapliczkach piękna, ale Jugosłowianin rewelacyjnie panował nad materią dźwiękową, materiał brzmiał mu jak orkiestra. Scherzo cis-moll zagrał w stu procentach zgodnie z wymaganiami stylu i charakteru Chopina, wywołując piorunujące wrażenie. Preludium cis-moll opus 45 grał drapieżnie i histerycznie, jak ekspresjonistyczną sonatę Skriabina, a nie muzykę Chopina. Drażnił pogardliwym uśmieszkiem na wargach, gumą do żucia w zębach i strojem zawodnika ze stadionu sportowego. Sprawiał kłopot, bo wielu słuchaczom trudno było go zaakceptować, ale jeszcze trudniej odrzucić. Był symbolem buntu młodzieży wstrząsającego światem lat sześćdziesiątych. Młodzież szalała na jego koncertach jak na występach Beatlesów”[1].
Čudi što se Ekiert nadovezuje samo na pobunu omladine 60-tih. Deseto se natjecanje održavalo 1980. za vrijeme “revolucije” i najvećeg uspona sindikata Solidarnost i velikog političkog vrenja u poljskom društvu. Upravo ovaj je val društvenog pokreta i situacije u Poljskoj odnio legendarnu Brešanovu Predstavu Hamleta u selu Mrduša donja na vrhunac popularnosti. Sigurno je utjecao i na recepciju Pogorelićevog nastupa u Varšavi.
O Pogorelićevom je nastupu pisala i prevoditeljica Danuta Cirlić-Straszyńska koja je našla analogiju između stila sviranja hrvatskog pijanista i karaktera književnog stvaralaštva “Jugoslavena”:
“Jugosłowianin grał dynamicznie i ostro, powiedziałabym, [w sposób L.M.] w nieoczekiwany, w pierwszej chwili może w drażniący, nawet budzący protest sposób, stopniowo zaś przekonujący o świeżości i oryginalności interpretacji. Podobnie jest z literaturą Jugosłowian, coś takiego tkwi chyba w ich naturze. Współczesna literatura jugosłowiańska w swej ostrości widzenia świata, w ciągłym sporze z rzeczywistością, w bogactwie treści i dynamice, choćby niewolnej od zgrzytów, na pewno prowokuje, stanowi wyzwanie, także dla tłumacza[2].
[1] J. Ekiert: Chopin wiecznie poszukiwany. Historia Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Warszawa 2010, s. 111–112.
[2] D. Cirlić-Straszyńska: Wyzwanie. Rozmowa z sobą. „Kultura” 1980, nr 48, s. 6.
Pogledaj Pogorelićev životopis i snimke nastupa na internetskoj stranici Nacionalnog instituta Fryderyka Chopina (Narodowy Instytut Fryderyka Chopina).
te
Poljsku filmsku kroniku (Polska Kronika Filmowa), posvećenu Pogorelićevim nastupima na internetskoj stranici KronikaRP.
LM
