Ivo Brešan

Ivo Brešan (1936-2017), dramski pisac, autor Predstave Hamleta u selu Mrduša Donja, najpopularnijeg teksta hrvatske kulture u Poljskoj. Predstava… , praizvedena 1975. g. u Općinskom domu kulture u Bożnowu blizu Żagania (realizacija Lubuskog Teatra im. Leona Kruczkowskog), vidjelo je u 17 poljskih kazališnih realizacija oko 250 tisuća gledatelja. Teško je ustanoviti broj publike 18 verzije kultne poljske redateljice Olge Lipińske, koja je dobila prestižno priznanje i našla se u Zlatnoj stotki predstava Teatra televizije. Na Predstavu… u kazališnoj sezoni 1978/1979 u šest poljskih kazališta došlo je 104 679 gledatelja (predstava se igrala 307 puta).  Zahvaljujući tome našla se na prvom mjestu u kategoriji najpopularnije strane predstave (što nije uspjelo nijednoj predstavi južnoslavenskog autora u cijeloj povijesti kazališnih veza).  Uz Predstavu… poljska su kazališta još postavila na scenu 6 Brešanovih drama, no nijedna od njih nije postigla takav uspjeh. Samo je Svečana večera u pogrebnom poduzeću privukla veću publiku. U Teatru Nowom u Łodzi, u kojem je održana svjetska praizvedba Brešanovog komada, vidjelo ju je 31 752 gledatelja.

Pogledaj također:

Kazalište – A-M – Ivo Brešan

Više o recepciji Predstave… u članku:

Małczak Leszek: Między polityką a estetyką – o recepcji i przekładzie Przedstawienia „Hamleta” we wsi Głucha Dolna Ivo Brešana. W: „Przekłady Literatur Słowiańskich”. T. 3. Cz. 1. Bariery kulturowe w przekładzie artystycznym. Red. B. Tokarz. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2012, s. 75–94. ČITAJ / PREUZMI

Ulomak realizacije Teatra televizije

Objavljeni poljski prijevodi (kronološki):

  1. Brešan Ivo: Przedstawienie „Hamleta” we wsi Głucha Dolna / Predstava Hamleta u selu Mrduša Donja. Tłum. Stanisław Kaszyński. Dialog 1975, nr 1, s. 66–97.
  2. Brešan Ivo: Uroczysty bankiet w przedsiębiorstwie pogrzebowym / Svečana večera u pogrebnom poduzeću. Widowisko sceniczne w sześciu obrazach z prologiem. Tłum. Stanisław Kaszyński. Dialog 1980, nr 4, s. 34–72.
  3. Brešan Ivo: Przedstawienie „Hamleta“ we wsi Głucha Dolna / Predstava „Hamleta” u selu Mrduša Donja. Tłum. Stanisław Kaszyński. W: Antologia współczesnego dramatu jugosłowiańskiego / Antologija savremene jugoslovenske drame. Oprac. Ognjen Lakićević. T. 1. Łódź, Wydawnictwo Łódzkie, 1988, s. 37–111. [Wstęp. Od Hamleta do Fausta. Tłum. Katarzyna Jóźwiak-Dragović, s. 5–35; Bohdan Drozdowski: Posłowie]
  4. Brešan Ivo: Diabelskie nasienie. Sztuka w ośmiu obrazach / Ledeno sjeme. Tłum. Dorota Jovanka Ćirlić. Dialog 1999, nr 12, s. 36–78.

Publikacije o I. Brešanu (kronološki):

  1. mp Sterijino Pozorje 1972, „Dialog” 1972, nr 10, s. 161–162. [o Przedstawieniu „Hamletaˮ we wsi Głucha Dolna]
  2. Sinko G.: Sztuki Shakespeare’a w roli tematów. „Dialog” 1975, nr 1, s. 98–105.
  3. M.W.: Przedstawienie „Hamleta” we wsi Głucha Dolna. „Gazeta Lubuska” 1975, nr 224, s. 4. [dostępne na wortalu teatralnym; zapowiedź prapremiery w Gminnym Ośrodku Kultury w Bożnowie koło Żagania]
  4. Dębek J.J.: Wino, taniec, śpiew i sprawy zasadnicze. „Gazeta Lubuska” 1975, nr 231, s. 4. [rec., dostępne na wortalu teatralnym]
  5. ? Prapremiera w zielonogórski teatrze: „Przedstawienie „Hamleta” we wsi Głucha Dolna”. „Ilustrowany Kurier Polski”, nr 250. [dostępne na wortalu teatralnym]
  6. AMI. „Hamlet we wsi Głucha Dolna”. „Nadodrze” 1984, nr 23, s. 9. [rec., dostępne na wortalu teatralnym]
  7. Henkel B.: Hamlet we wsi Głucha Dolna. „Sztandar Młodych” 1976, nr 54, s. 5. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  8. Szydłowski R.: Obraz współczesnego świata. „Teatr” 1977, nr 19, s. 18–20. [o dramaturgii zagranicznej, 2 zdania (na 20. stronie) o przedstawieniu i zdjęcie z inscenizacji, Marian Rułka jako Andre Skunca, Ivo Brešan]
  9.  Żurowski A.: Łomnicki i Szekspirowski „produkcyjniak”. „Teatr” 1977, nr 20, s. 5–6. [rec. Przedstawienia]
  10. Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna. Opracował T. Sobolewski. „Film” 1977, nr 40, s. 10–11. [składa się z trzech części: Ivo Brešan o swojej sztuce, Kazimierz Kutz o przedstawieniu i Widz o tym, co zobaczył; z fotografiami z programu]
  11. B. Teatr na Woli zaprasza. „Kurier Polski” 1977, nr 128, s. 6. [zapowiedź premiery; dostępne na wortalu teatralnym]
  12. Misiorny M.: Wiejski „Hamlet”. „Trybuna Ludu” 1977, nr 142, s. 8. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  13. Zagórski J.: Bomba na Woli. „Kurier Polski” 1977, nr 138, s. ?. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  14. Natanson W.: Tragizm i powszedniość. „Życie Warszawy” 1977, nr 153, s. 5. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  15. Kłossowicz J.: Najdziwniejszy Hamlet. „Literatura” 1977, nr 26, s. 13. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  16. Kydryński L. „Przekrój”, nr 1683, s. 9. [m.in. o Przedstawieniu „Hamleta”… w Teatrze na Woli, przedruk z „Kuriera Warszawskiego” 1977, nr 6, dostępne na wortalu teatralnym]
  17. Krzemień T.: Ballada o Szekspirze, co trafił pod strzechy. „Kultura” 1977, nr 28, s. 5. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  18. Jakubowska J.: Dziwny świat Głuchej Dolnej. „Żołnierz Wolności”, nr 162. 11–07–1977. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  19. Głogowski K.: Anatomia kliki. „Kierunki” 1977, nr 29, s. 10. [dostepne na wortalu teatralnym, rec.]
  20. F.Z.K.: Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna Ivo Brešana (Teatr na Woli). „Szpilki” 1977, nr 31, s. 17. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  21. Fik M.: Wzniosłe czy banalne?. „Polityka”, nr 33, s. 7. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  22. Bajdor J.: Hamlet Brešana. „Trybuna Ludu” 1978, nr 186, s. 8.
  23. Fiedosiejew J. M.: W Głuchej Dolnej przegrywa Horacy. „Express Ilustrowany” 1978, nr 146, s. 3.
  24. Zawistowski W.: Szekspir i Brešan. „Głos Wybrzeża”, nr 204. 07–08–1978. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  25. Rafałowski T.: Hamlet z Głuchej Dolnej. „Głos Wybrzeża” 1978, nr 217. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  26. Paprocka A.: ”Hamlet” w Głuchej Dolnej. „Dziennik Bałtycki” 1978, nr 244, s. 3. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  27.  Kolendo J.J.: Hamlet we wsi Głucha Dolna. „Warmia i Mazury” 1979, nr 1, s. 25. [rec.]
  28. Katarasiński J.: Breszan i Gelman. „Odgłosy” 1980, nr 22, s. 8. [rec. Uroczystego bankietu w zakładzie pogrzebowym wystawionego w Teatrze Nowym w Łodzi]
  29. [B.a.] “Życie Literackie” 1980, nr 44, s. 14. [zapowiedź premiery sztuki Śmierć przewodniczącego komitetu domowego w Teatrze Dramatycznym w Elblągu]
  30. [B.a.] W repertuarze: Śmierć przewodniczącego komitetu domowego. „Teatr” 1980, nr 26, s. 26. [Teatr Dramatyczny w Elblągu]
  31. Bolesław L.: Róg obfitości. „Opole”, nr 1. 01–01–1980. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  32. Paprocka A.: Justin nie działa już sam. „Dziennik Bałtycki” 1980, nr 253, s. 3. [ze zdjęciem, rec. prapremiery Śmierci przewodniczącego komitetu domowego w Teatrze w Elblągu]
  33. Czy dramat jest sztuką? „Dialog” 1980, nr 11, s. 164–166. [wywiad T.M. Bilosinicia, przedruk z czasopisma „Oko” (291/1980); fragm. rozmowy pt. Kto jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci kamieniem; podała do druku DJC]
  34. [B.a.] W repertuarze. „Teatr” 1981, nr 23/24, s. 26. [Teatr Bagatela im. Boya Żeleńskiego w Krakowie – Przedstawienie „Hamleta” we wsi Głucha Dolna]
  35. „Śmierć przewodniczącego Komitetu Domowego” Teatr Dramatyczny w Elblągu. „Scena” 1981, nr 1, s. 41. [fot. i inform.]
  36. [B.a] „Kronika”, „Życie Literackie“ 1983, nr 42, s. 1. [zapowiedź premiery w dniu 21 X 1983 Przedstawienia „Hamleta” we wsi Głucha Dolna w Państwowym Teatrze Polskim w Bielsku Białej]
  37. Niesiobędzki J.: W optyce rewolucji. „Fakty” 1985, nr 29, s. 11. [relacja z festiwalu Sterijino Pozorje 1985; m.in. I. Brešan, Diabeł na wydziale filozofii; M. Krleža, Pogrzeb w Theresienburgu; S. Šnajder, Confiteor]
  38. Ivo Brešan o reżyserowaniu. Rozmowa Radoslava Lazicia z Ivo Brešanem.  Tłum. Joanna Pomorska. D 1985, nr 2, s. 164–165.
  39. I. Brešan: „Przedstawienie »Hamleta« we wsi Głucha Dolnaˮ. „Scena” 1985, nr 4, 39. [zdjęcie i informacja]
  40. [B.a.] Kolejna premiera w Teatrze Satyry „Maszkaron”. „Szatan” Ivo Brešana. „Gazeta Krakowska” 1985, nr 50, s. 1–2. [zapowiedź premiery ze zdjęciem]
  41. (ip) Polska prapremiera sztuki Ivo Brešana. Szatan „bawi” w „Maszkaronie”. „Gazeta Krakowska” 1985, nr 53, s. 3. [opis premiery i krótko o spektaklu]
  42. „Politika”: „Sukces Ivo Brešana w Polsce”. Prasa jugosłowiańska o inscenizacji „Szatana” w Teatrze Satyry „Maszkaron”. „Gazeta Krakowska” 1985, nr 67, s. 4.
  43. ad [Alija Dukanović]: Jugosławia. T 1986, nr 9, s. 131–133. [m.in. o I. Brešanie]
  44. „Teatr” 1986, nr 12, s. 33. [tylko inform. o przedstawieniu Ivo Brešan, Wspinacz w Teatrze Satyry Maszkaron w Krakowie]
  45. (wk) „Wspinacz” Ivo Brešana. „Gazeta Krakowska” 1986, nr 120, s. 1 i 7. [inform. o premierze sztuki Elektrownia wodna w Suchym Dole]
  46. (wk) Efektowna premiera „Wspinacza” w Teatrze „Maszkaron”. „Gazeta Krakowska” 1986, nr 122, s. 4.
  47. Petrač B.: Twórczość Ivo Brešana. W poszukiwaniu utraconej etyki. Tłum. A. Pakulanka. „Gazeta Krakowska” 1986, nr 120, s. 3.
  48. Sinko G.: Miesiąc sumiennej roboty. „Teatr” 1987, nr 6, s. 24–25. [m.in. Przedstawienie „Hamleta” we wsi Głucha Dolna]
  49. Lipińska O.: Z „Głuchej Dolnej”na „Szkarłatną wyspę”. Rozmowa z Olgą Lipińską. Rozmawiała E. Królikowska. „Antena” 1987, nr 11, s. 3. [ze zdjęciem, dostępne na wortalu teatralnym]
  50. A.: Hamlet i zmierzch. „Dziennik Bałtycki” 1987, nr 64, s. 3. [dostępne na wortalu teatralnym]
  51. Ivo Brešan (autor „Hamleta we wsi Głucha Dolna” specjalnie dla „GK”. Wywiad przeprowadzony przez A. Pakulankę. „Gazeta Krakowska” 1987, nr 212, s. 4.
  52. Tkaczuk W.: Emocje na uwięzi. „Antena” 1987, nr 13, s. 13. [dostępne na wortalu teatralnym, rec.]
  53. Wyrozembska M.: ”Hamlet” w Głuchej Dolnej. „Ekran”, nr 12, s. 12–13. [dostępne na wortalu teatralnym]
  54. Janisławska-Mazurkiewicz E.: Boczny tor. „Rzeczywistość” 1987, nr 13, s. 11. [rec. spektaklu Teatru Telewizji; dostępne na wortalu teatralnym]
  55. Haak J.: Pod górę. „Scena” 1988, nr 1, s. 8. [O utworzonym w 1977 r. Teatrze w Legnicy; wystawienie m.in. w sezonie 1981/82 sztuki Przedstawienie „Hamleta”… , zdjęcie i krótko]
  56. Supergroteska czyli życie. Z Brunonem Rajcą dyrektorem naczelnym i artystycznym Państwowego Teatru „Maszkaron” rozmawia Anna Wytryhus. „Scena” 1988, nr 2. 12–13. [Krótki fragm. o jugosłowiańskiej dramaturgii, w tym o Szatanie na Wydziale Filozoficznym]
  57. Miklaszewski K.: Na bocznicy. „Dziennik Polski” 1989, nr 29, s. 6. [jest na wortalu teatralnym]
  58. Jędrzejczuk O.: Publiczność chce przedstawienia. „Gazeta Krakowska” 1989, nr 31, s. 7. [jest na wortalu teatralnym]
  59. Obserwator: Im ciemniej, tym jaśniej. „Gazeta Krakowska” 1989, nr 105, s. 4. [o kondycji teatru i m.in. Przedstawieniu…]
  60. Gościk B.: Przedstawienie „Hamleta” we wsi Głucha Dolna Ivo Brešana. „Antena”, nr 32. 03–08–1989. [dostępne na wortalu teatralnym]
  61. W repertuarze: Teatr im. Słowackiego w Krakowie: Brešan I.: Przedstawienie „Hamleta” we wsi Głucha Dolna. „Teatr” 1989, nr 4, s. 34.
  62. W repertuarze: Teatr Satyry Maszkaron w Krakowie: Brešan I.: Wykopaliska archeologiczne we wsi Dilj. „Teatr” 1989, nr 10, s. 34. [tylko informacja o przedstawieniu]
  63. Kania K.: Kołchozowy „Hamlet” w Teatrze im. Słowackiego. „Kierunki” 1989, nr 12, s. 14.

 LM